Cultuur snuiven

Nu we allebei met pensioen zijn, kan het grote cultuur snuiven beginnen.
Donderdag waren we in het LAM, het Lisse Art Museum, waar een aan voedsel gewijde tentoonstelling (foodart moet dat tegenwoordig natuurlijk heten) belangstellenden van alle leeftijden moest trekken. De meeste belangstellenden hadden grijs haar en begrepen niets van de hi-tech kaartjesmachine en dito kluisjes (ongenummerd, het publiek werd aangeraden met hun telefoon een foto van hun kluisje te maken).
Drie zalen gevuld met moderne kunst die op de een of andere manier een verbinding vormde met onze mondiale obsessie: eten. Reusachtige bonbons, aardewerken avocado’s, een danseres van suikerspin en een laatste avondmaal voor hoofdloze torso’s passeerden de revue, zonder verklarende kaartjes of zelfs maar de naam van een maker. Daarvoor moesten we bij de suppoosten zijn, die ten allen tijde bereid waren onze vraag met een tegenvraag te beantwoorden: ‘Welk materiaal is hiervoor gebruikt?’ ‘Wat denkt u zelf? Doe eens een gok.’
Ikzelf heb geen behoefte aan zaalwachters die mij popelen om mij te vertellen dat ik iets mooi moet vinden, of juist confrontatief. Ook ben ik niet vreselijk gevoelig voor de diepere vragen die aan veel van de getoonde kunst ten grondslag schijnen te liggen en die de tentoonstellingsbegeleiders ons stellen: ‘Wat vindt u, is het moreel houdbaar om onze planeet volledig leeg te eten en zo een dorre vlakte achter te laten?’ Gelukkig werd mij die vraag bespaard want ik zou uit louter balorigheid hebben geantwoord: ‘Ja, prima toch?’ Ik identificeer mezelf als een tikje blasé.
Het was druilerig weer, dus lang hebben we erna niet gewandeld. Een rondje om het breekbare kasteeltje De Keukenhof en een gefrituurde lunch in de eetboerderij en dat was dat. Op de terugweg Hillegom nog even in.

Foto: Wouter Schenk

Zaterdag togen we naar een kort concert van de Griekse pianiste Tania Giannouli in Haarlem. Na een uitverkocht concert in Brussel vorige week voor 800 mensen, speelde ze nu in de Haarlemse Artone Studio voor slechts 45 luisteraars (ook uitverkocht). Ik begreep dat dit een soort liefdewerk van haar was. De solopianomuziek was een één uur durende suite: een wisselend landschap dat gepresenteerd werd onder de brede noemer jazz, maar ik hoorde er eigenlijk maar heel weinig jazz in. Ik vond het eerder een soort fusion van pop, (post)modern klassiek, folk en beschaafde avant-garde. Interessante, soms bijna elektronisch klinkende omlijstingen op de prepared piano gingen over in welluidende en voorzichtig temperamentvolle melodieën die me meer aan Michael Nyman of Ludovico Einaudi deden denken dan aan Thelonious Monk of Lennie Tristano. Ik hoorde zelfs hints van Billy Joel of Elton John, maar dat zal stellig uitsluitend toeval geweest zijn. Het geheel was verrassend prettig om aan te horen.

De zondag erna was er een Sunday Market (is dat wat anders dan een zondagsmarkt?) in de Koepel, maar onderweg naar deze voormalige gevangenis moesten we eerst even een kaart posten, Daartoe sloegen we links af, omdat ik wist dat er een brievenbus ergens in het voormalige Drosteterrein moest zijn. Die hebben we uiteindelijk niet gevonden. Wel was dit een goede gelegenheid om een beetje te verdwalen in die rare wijk. Bij het plannen maken was het de bedoeling geweest om van dit terrein een soort uitbreiding van het centrum te maken, maar dat is geheel mislukt. Het wijkje ligt aan alle kanten totaal geïsoleerd van de rest van de stad: door het Spaarne, een drukke verkeersweg en het spoor Haarlem-Amsterdam en het industrieterrein Waarderpolder. Er is met de bouw en de diverse renovaties duidelijk luxueus uitgepakt, maar met het aanleggen van infrastructuur (fietsbruggen, een winkelcentrum, een wijkgebouw) is de knip angstvallig dicht gebleven. Het resultaat is een afgesloten dorp zonder voorzieningen midden in de stad, precies het omgekeerde dus van wat er beoogd werd. Het grote restaurant in het Droste branderijgebouw staat, na een hele serie vergeefse pogingen, nu al een aantal jaren begrijpelijkerwijs troosteloos leeg.
Sommige andere leeggekomen fabrieks- en nutsgebouwen zoals het Meterhuis en de Lichtfabriek zijn, een beetje volgens het industriële Berlijnse model, wel populaire plekken geworden in het Haarlemse uitgaansleven. Maar ook hier kom je niet zomaar per ongeluk - je moet er doelbewust naartoe willen.

Bron: Wikipedia. ChocOase is allang opgedoekt

Niet iedere renovatie trof me als gelukkig. Zo is de monumentale Droste branderij uit 1920 van architect J. J. van Noppen opgeknapt volgens de moderne archeologische regels: dat wat ontbreekt moet je niet willen herstellen in de oorspronkelijke stijl (waar de befaamde architect Pierre Cuypers tot in het extreme mee bezig was), maar integendeel contrasterend streng neutraal laten. Ik kan er niet met plezier naar kijken. Een mooi bakstenen muurtje is toch niet zo ingewikkeld? Het resultaat is natuurlijk een krachtig statement, maar wat hebben gewone mensen en eenvoudige bewoners nu aan krachtige statements? De ernaast liggende Droste silo is daarentegen wel weer heel geslaagd, maar van het oorspronkelijke gebouw is bar weinig overgebleven.

Na onze dwaaltocht hebben we de braderie in de Koepel uiteindelijk maar gelaten voor wat die was.